WZÓR STANDARDÓW OCHRONY DZIECI 
w Kościele katolickim w Polsce
2024
WZÓR STANDARDÓW OCHRONY DZIECI 
W DUSZPASTERSTWIE PARAFIALNYM
Centrum Ochrony Dziecka
31–501 Kraków, ul. Kopernika 26
Wzór „Standardów ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym” został przygotowa -
ny w ramach projektu COD „Standardy ochrony dzieci w Kościele katolickim w Polsce”. 
Koordynacja projektu:
  Ewa Kusz
Opracowanie:
  Ks. Tadeusz Drobinski (diecezja pelplińska)
  Krystyna Dudzis (archidiecezja gdańska)
  Joanna Kaczmarek (diecezja gliwicka)
  Joanna Koch (diecezja gliwicka)
  Magdalena Mickiewicz (archidiecezja warmińska)
  Patrycja Pawlukowska (archidiecezja warmińska)
  Ks. Dawid Pytlik (diecezja gliwicka)
  Ks. Tomasz Przybyła (diecezja gliwicka)
  Justyna Steranka (archidiecezja szczecińsko-kamieńska)
  Magdalena Wieczorek (diecezja gliwicka)
  Ks. Andrzej Żur (diecezja pelplińska)
Redakcja:
  Małgorzata Terlikowska
Grafika na okładce:
  Wojciech Dzienniak
Redakcja techniczna:
  Jacek Zaryczny
Do użytku wewnętrznego
Kraków 2024
SPIS TREŚCI
PREAMBUŁA  4
WSTĘP  4
SPECYFIKA ŚRODOWISKA PARAFIALNEGO  5
OBJAŚNIENIE TERMINÓW   6
STANDARD 1
STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA W PARAFII  14
STANDARD 2
WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW, 
OSÓB KONSEKROWANYCH I ŚWIECKICH PRACUJĄCYCH Z DZIEĆMI 
I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI W PARAFII  15
1. Obowiązki proboszcza (Załączniki 1 i 2)  15
2. Obowiązki duszpasterzy dzieci  17
STANDARD 3
SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA  18
STANDARD 4
ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM  19
STANDARD 5
SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSKARŻONYMI O WYKORZYSTANIE SEKSUALNE 
I PRZEMOC  20
STANDARD 6
ZASADY CHRONIĄCE W OBSZARZE PARAFIALNYM  21
6.1. Zasady chroniące dotyczące dzieci (granice zachowań)  21
6.1.1. Zasady chroniące w kontakcie bezpośrednim  21
6.2. Zasady chroniące dotyczące wszystkich, również dorosłych  24
STANDARD 7
EDUKACJA DZIECI ORAZ OSÓB BEZBRONNYCH W OCHRONIE SWOICH 
GRANIC  26
STANDARD 8
SZKOLENIE I STAŁE WSPARCIE DLA OSÓB ZAJMUJĄCYCH SIĘ PROFILAKTYKĄ  27
STANDARD 9
ZAPEWNIENIE JAKOŚCI I CIĄGŁOŚCI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE PREWENCJI   29
ZAŁĄCZNIK 1  30
   OŚWIADCZENIE O KRAJACH ZAMIESZKANIA W CIĄGU OSTATNICH 
20 LAT, INNYCH NIŻ RZECZYPOSPOLITA POLSKA  30
ZAŁĄCZNIK 2  32
   OŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ Z POLITYKĄ OCHRONY DZIECI 
I ZOBOWIĄZANIU DO JEJ PRZESTRZEGANIA  32
ZAŁĄCZNIK 3  33
  ZASADY SPORZĄDZANIA NOTATKI DOTYCZĄCEJ ZDARZENIA  33
ZAŁĄCZNIK 4  36
   OŚWIADCZENIE O ZACHOWANIU POUFNOŚCI INFORMACJI POWZIĘTYCH 
W PROCESIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE KRZYWDZENIA DZIECKA 
ORAZ PRZETWARZANYCH DANYCH OSOBOWYCH  36
ZAŁĄCZNIK 5  37
  ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI POMIĘDZY DZIEĆMI  37
ZAŁĄCZNIK 6  41
   OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE NIEKARALNOŚCI ZA PRZESTĘPSTWA 
NA SZKODĘ DZIECI  41
4
Preambuła
Niniejszy dokument stanowi realizację obowiązku prawnego dotyczącego wprowadze-
nia we wszelkich instytucjach, w których przebywają dzieci, standardów ich ochrony 
przed krzywdzeniem [ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks ro-
dzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)]. Treść do-
kumentu jest wzorem, który może być wykorzystany przez osoby odpowiedzialne za 
różne formy duszpasterstwa parafialnego, do tworzenia własnych standardów ochrony 
dzieci uwzględniających specyfikę danej parafii. Opracowując dokument, braliśmy pod 
uwagę wytyczne zarówno prawa państwowego, jak i kościelnego.
Wstęp
W oparciu o inicjatywy i dyskusje międzynarodowe, raporty z badań na temat sytuacji 
dzieci w Polsce oraz coraz wyraźniejsze zaniepokojenie opinii publicznej postulat opra-
cowania ogólnopolskiej strategii ochrony dzieci przed przemocą w naszym kraju docie-
rał do świadomości społecznej w latach 2016-2018 w kierunku opracowania i wdrożenia 
„Narodowej strategii walki z przemocą wobec dzieci”. We wnioskach różnych środo-
wisk podkreślano, że potrzebne są działania oparte na wiedzy, empatii, dobrej diagno-
zie i skoordynowanym zarządzaniu. Uznawano, że obok zagrożeń, na jakie narażone 
są dzieci i przed którymi należy je chronić, należy skoncentrować uwagę na szukaniu 
takich form wspierania i ochrony dzieci oraz reagowania na przemoc, które nie tylko 
będą zabezpieczały je przed dalszą przemocą, lecz także stworzą warunki do świadome-
go ich udziału w budowaniu bezpiecznych środowisk, czyli wyrzeczenia się wszelkiej 
przemocy wobec słabszych. Strategia, jaka wyłaniała się z dyskusji, zmierzała do usys-
tematyzowania  działań  na  rzecz  dzieci,  rozproszonych  w  licznych  aktach  prawnych, 
w spójny program działań realizowanych wszędzie tam, gdzie przebywają dzieci, gdzie 
się uczą, doskonalą swoje umiejętności artystyczne i sportowe, gdzie otrzymują pomoc 
w rozwoju duchowym i religijnym.
  Aby ta strategia mogła się stać obowiązującym prawem w społeczeństwie, którego 
wrażliwość została stępiona podziałami uniemożliwiającymi wspólne i spójne działania, 
potrzeba było szoku spowodowanego śmiercią Kamilka z Częstochowy. Jego gehenna 
działa się pośród niezdolności otoczenia do rozpoznania krzywdzenia i do adekwatnego 
reagowania na nie. To jego śmierć przyspieszyła niemal jednomyślne przyjęcie jeszcze 
przed październikowymi wyborami do Sejmu rozwiązań zawartych w tzw. Ustawie Ka -
milka. Ta ustawa zrodzona z odruchu solidarności ponad wszystkimi podziałami została 
bezzwłocznie przyjęta przez Kościół. Odpowiedź pasterzy, osób duchownych i kompe-
tentnych świeckich od wielu lat zaangażowanych w ochronę dzieci oraz osób bezbron-
nych przed przemocą sprawiła, że Kościół jako jedna z pierwszych instytucji postanowił 
przyjąć i wdrożyć w swoich placówkach standardy ochrony dzieci przed przemocą. To 
zaangażowanie nie jest przypadkowe. Przez nie Kościół realizuje misję powierzoną mu 
przez Pana, aby nie zginęło żadne z tych najmniejszych. W oparciu to tę ewangeliczną 
5
misję uznaje, że dobro dziecka jest najważniejsze. Ludzie Kościoła przyjmują nie tylko 
ustawową, lecz przede wszystkim moralną odpowiedzialność za ochronę i promowanie 
dobra wszystkich dzieci oraz zobowiązują się dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić 
bezpieczne i przyjazne środowisko, w którym dzieci są szanowane i doceniane. Nie-
dopuszczalne  jest  bowiem  stosowanie  przez  kogokolwiek  wobec  dziecka  przemocy 
w jakiejkolwiek formie. Wszyscy jesteśmy więc zobowiązani do uczenia się rozpozna-
wania tych, którzy potrzebują pomocy i wsparcia oraz bezzwłocznego podejmowania 
działań w przypadku podejrzeń lub ujawnienia okoliczności, które mogą wskazywać, że 
 dziecku zagraża lub dzieje się krzywda. Kościół działa sprawnie i zgodnie z procedura-
mi, aby zapewnić dzieciom skuteczną pomoc i wsparcie na jak najwcześniejszym etapie, 
przestrzegając praw dziecka wynikających z Konwencji o Prawach Dziecka. Powiedze-
nie: „Gdzie kończy się wiedza, zaczyna się przemoc” wyznacza cel standardów. Posia-
dając odpowiednią wiedzę i mając świadomość zagrożeń, Kościół może w odpowiedni 
sposób zapobiec krzywdzie i skutecznie ochronić przed nią dzieci oraz osoby bezbronne.
Specyfika środowiska parafialnego
Parafia, jako podstawowa komórka instytucjonalna Kościoła, wyróżnia się specyficzny -
mi obszarami działania. Odprawiane są w niej liczne nabożeństwa i uroczystości oraz 
sprawowane są sakramenty (Eucharystii, chrztu, I Komunii Świętej, bierzmowania, mał-
żeństwa oraz pokuty i pojednania). W parafii żegnamy też naszych zmarłych. Odwie -
dziny chorych oraz wizyty duszpasterskie dają okazję do wglądu m.in. w sytuację ro-
dzinną, materialną parafian, również w  kontekście zauważenia krzywdy i przemocy, 
a co za tym idzie dają możliwość podjęcia odpowiednich kroków zapobiegawczych lub 
interwencji.  W  parafii  funkcjonują  różne  grupy  duszpasterskie,  odbywają  się  zbiórki 
ministrantów, lektorów, próby scholi, wyjazdy parafialne z  księdzem, np. pielgrzym-
ki, wyjazdy z ministrantami, scholą itp. Prowadzone są często kawiarenki parafialne, 
świetlice. Funkcjonują kancelaria parafialna oraz media parafialne (strony www, gazet -
ki, profile w  mediach społecznościowych). Istnieje rada parafialna, a  parafia dysponu -
je i zarządza własnymi finansami. Praktykowany jest też jasny podział hierarchiczny: 
proboszcz, wikariusze itd. Proboszcz zazwyczaj towarzyszy parafianom przez wiele lat 
ich rozwoju religijnego. Bywa, że parafianie uczestniczą w  uroczystościach związanych 
z życiem osobistym duszpasterzy, np. prymicje, rocznice itp. Również księża zaprasza-
ni są przez parafian na uroczystości rodzinne. W  parafii zatrudniane są osoby świeckie 
lub siostry zakonne jako pracownicy parafialni lub posługujący jako wolontariusze, np. 
szafarz, prezes ministrantów, ceremoniarz, zakrystianin, kościelny, konserwator, gospo-
dyni, grabarz itp. Dodatkowo w parafii i przy parafii funkcjonują często osoby, które po -
trzebują pomocy i jej szukają, np. bezdomni czy więźniowie. Czasem też parafia użycza 
lub udostępniania pomieszczenia parafialne innym podmiotom zewnętrznym. 
  To  w  parafii  głównie  toczy  się  życie  sakramentalne  wiernych, a   życie  rodzinne 
wokół celebracji roku liturgicznego. Rodzice w zaufaniu przyprowadzają swoje dzieci 
do  parafii i   oczekują,  że  będą  tam  one  bezpieczne.  Parafianie  są  osobami w   różnym 
wieku, w różnej sytuacji rodzinnej, zawodowej, a duszpasterze oraz osoby pracujące 
na rzecz parafii mają nierzadko wgląd w  ich potrzeby oraz możliwość zaradzenia im. 
6
Z tego powodu standardy ochrony dzieci w obszarze parafialnym poszerzone zosta -
ły o ochronę osób dorosłych i nie dotyczy to wyłącznie osób zależnych, bezbronnych, 
lecz wszystkich. Mają one za zadanie chronić przed wszelkiego rodzaju nadużyciami, 
przed krzywdą, przemocą, w tym przed wykorzystaniem seksualnym. Działają w obie 
strony – chronią zarówno parafian, jak i osoby duchowne, pracowników i wolontariuszy 
parafii.
  Ten szeroki zakres działalności oraz wielość osób zaangażowanych w życie parafial-
ne, mogących mieć dostęp do dzieci i młodzieży oraz posiadających wgląd w prywatne 
życie parafian, zobowiązuje nas do szczegółowego opracowania zasad ochronnych.
  Sama dynamika życia parafialnego zawiera w  sobie specyficzne czynniki  chroniące 
przed przemocą, takie jak: poczucie sacrum, permanentna formacja, społeczne zaufa-
nie,  poczucie  przynależności  i  wzajemnej  odpowiedzialności,  relacje  oparte  na  zasa-
dach ewangelicznych, wspólnotowość, w tym przynależność młodzieży do pozytywnej 
grupy rówieśniczej oraz publiczność działań (większość aktywności dzieje się na oczach 
innych), w tym nadzór rodziców. Dodatkowo, przy okazji np. nagłych wezwań do cho-
rych lub podczas wizyt duszpasterskich, istnieje możliwość dostrzeżenia specyficznych 
potrzeb parafian lub deficytów, w  tym przemocy w obszarze rodzinnym i podjęcia od-
powiedniej interwencji. Księża posługujący w parafii są często tymi osobami, do których 
zwracają się o pomoc osoby doświadczające jakiejkolwiek krzywdy, szukające wsparcia 
i zrozumienia.
  Jednakże  w  specyficznej  dynamice  życia  parafialnego  obecne  są  również  czynniki 
zagrażające, ułatwiające zaistnienie przemocy. Będą nimi np. społeczne zaufanie i auto-
rytet, jakim cieszą się księża, w tym klerykalizm, a także atmosfera zależności i posłu-
szeństwa hierarchii sprzyjająca zachowywaniu tajemnicy oraz brak nadzoru z zewnątrz. 
Wiedza duszpasterzy o życiu parafian, znajomość ich tajemnic, warunków materialnych, 
problemów i potrzeb oraz fizyczna obecność w  ich przestrzeni prywatnej daje możli-
wość manipulacji i wykorzystania, stanowi poważny czynnik zagrożenia. Niebezpieczne 
jest też nawiązywanie przez księży specyficznych relacji, polegających na wyróżnianiu 
wybranych  parafian.  Niedojrzałość  księży  czy  zaangażowanych  współpracowników, 
np. tzw. charyzmatycznych i autorytarnych liderów-celebrytów, zawsze będzie zagro-
żeniem. Ewentualny brak wiedzy i kompetencji spowiedników zawsze będą sprzyjały 
wystąpieniu nadużyć duchowych. Z wyżej wymienionych powodów zredagowane zo-
stały poniższe standardy ochrony.
Objaśnienie terminów 
Osoby, ich role i funkcje w Kościele
ksiądz, prezbiter, kapłan, duchowny  – ochrzczony mężczyzna, który przyjął święcenia 
kapłańskie.
duchowieństwo, kler –  (diakoni, księża, biskupi) – mężczyźni ochrzczeni, którzy przy-
jęli święcenia w stopniu diakonatu, prezbiteratu lub biskupie.
osoby konsekrowane – osoby, które w sposób szczególny poświęcają życie Bogu. Łączy 
je konsekracja, która wiąże się ze złożeniem Bogu ślubów czystości oraz najczęściej 
7
również  ubóstwa  i  posłuszeństwa,  choć  zależy  to  od  formy  życia  konsekrowa-
nego. Należą do nich członkowie stowarzyszeń zakonnych oraz świeckie osoby 
konsekrowane. 
osoba świecka – członek Kościoła katolickiego bez święceń.
biskup – biskup diecezjalny, ordynariusz ordynariatu i prałat Prałatury Personalnej Ko-
ścioła łacińskiego oraz hierarcha Kościołów wschodnich.
proboszcz – prezbiter mianowany przez biskupa diecezjalnego na urząd proboszcza.
personel kościelny – duchowny, osoba zakonna lub inna osoba zatrudniona przez Ko-
ściół na podstawie umowy, podwykonawstwa, dobrowolnie lub nieodpłatnie.
szafarz nadzwyczajny Komunii Świętej – osoba wyznaczona do udzielania Komunii 
Świętej, niemająca święceń.
wolontariusz – osoba, która na rzecz innych osób lub danej grupy społecznej, dobrowol-
nie i bezpłatnie świadczy pracę wykraczającą poza związki rodzinno-koleżeńsko-
-przyjacielskie.  Określenie  „bezpłatna”  nie  oznacza  „bezinteresowna”,  lecz  „bez 
wynagrodzenia materialnego”. 
organizator wyjazdu – osoba/podmiot uprawniony do organizacji wyjazdu dzieci – pa-
rafie, wspólnoty religijne, szkoły i placówki, przedsiębiorcy podlegający ustawie 
o usługach turystycznych, osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki nieposiadające 
osobowości prawnej.
Organizacja posługi Kościoła
diecezja – diecezja, archidiecezja, ordynariat lub prałatura personalna Kościoła łaciń-
skiego i eparchia Kościoła wschodniego. 
parafia  – określona wspólnota wiernych, utworzona na sposób stały w Kościele partyku-
larnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza 
się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi.
duszpasterstwo, w tym duszpasterstwo parafialne  – sytuacja, w której jedna osoba jest 
odpowiedzialna za dobro drugiej lub za wspólnotę wyznaniową. Obejmuje cele-
browanie liturgii, zapewnienie porad i wsparcia duchowego, edukację, poradnic-
two, opiekę medyczną i pomoc w potrzebie. Wszelka praca polegająca na nadzorze 
lub wychowaniu dzieci jest dziełem duszpasterskim.
duszpasterstwo pozaparafialne  – duszpasterstwa, wspólnoty, grupy gromadzące mło-
dych ludzi (młodzież licealna, studenci, młodzi dorośli), w tym wolontariaty, wa-
kacyjne spotkania młodych (organizowane przez zakony, zgromadzenia zakonne, 
wspólnoty),  festiwale  młodzieżowe,  rekolekcje  wyjazdowe,  wspólnoty  różnych 
stanów, pielgrzymki piesze, pielgrzymki autokarowe, środowiska harcerskie. To 
dzieła, które mogą działać przy parafiach, ale mają struktury pozaparafialne.
klerykalizm – postawa wobec duchowieństwa/osoby zakonnej charakteryzująca się nad-
miernym szacunkiem i przekonaniem o ich wyższości moralnej. Papież Franciszek 
8
powiedział, że ma to miejsce, gdy „duchowni czują się lepsi, [i kiedy] są daleko od 
ludu”. Może być „wspierany przez samych księży lub przez osoby świeckie”.
Dzieci i osoby bezbronne
dziecko – osoba poniżej 18. roku życia. 
małoletni – w rozumieniu polskiego prawa cywilnego osoba, która nie ukończyła 18 lat 
lub nie zawarła małżeństwa.
nieletni – w rozumieniu prawa karnego osoba, która w momencie popełnienia czynu 
zabronionego nie ukończyła 17. roku życia.
wiek bezwzględnej ochrony – wiek niższy niż wiek zgody. Czynność seksualna z osobą 
w  wieku  ochronnym  jest  czynem  zabronionym  (wykorzystaniem  seksualnym), 
a osoba dopuszczająca się jej i lub doprowadzająca do niej podlega odpowiedzial-
ności karnej. W Polsce obecnie wynosi 15 lat.
dziecko wykorzystane seksualnie – każde dziecko w wieku bezwzględnej ochrony, jeśli 
osoba dojrzała seksualnie, czy to przez świadome działanie, czy też przez zanie-
dbywanie swoich społecznych obowiązków lub obowiązków wynikających ze spe-
cyficznej  odpowiedzialności  za  dziecko,  dopuszcza  się  zaangażowania  dziecka 
w jakąkolwiek aktywność natury seksualnej, której intencją jest zaspokojenie osoby 
dorosłej (Standing Committee on Sexually Abused Children ). 
opiekun – osoba sprawująca pieczę nad dzieckiem, uprawniona do reprezentacji dziec-
ka oraz posiadająca władzę prawną do dbania o interesy osobiste i majątkowe innej 
osoby (rodzic, rodzic zastępczy lub osoba uprawniona przez rodzica). 
zgoda opiekuna – zgoda rodziców albo zgoda opiekuna, rodzica zastępczego lub opie-
kuna tymczasowego. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzica-
mi dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy 
przez sąd rodzinny (orzeczenie sądu opiekuńczego zastępuje zgodę rodziców). 
osoba dorosła bezbronna zgodnie z art. 1 ust. 2 b) Vos Estis Lux Mundi – każda osoba 
znajdująca się w stanie niepełnosprawności, upośledzeniu fizycznym lub psychicz -
nym  albo  pozbawiona  wolności  osobistej,  która  w  rzeczywistości,  nawet  spora-
dycznie, ogranicza ich zdolność zrozumienia, chęci lub przeciwstawienia się prze-
stępstwu w inny sposób.
Różne formy przemocy
uwikłanie – każda relacja, w której ktoś doświadcza strachu, lęku, poczucia winy, po-
czucia krzywdy, frustracji, poniżenia, zniewolenia, zależności, dominacji, niemoż-
ności bycia sobą, nieszczerości, braku autentyczności, przemocy emocjonalnej, fi-
zycznej, seksualnej czy ekonomicznej.
nadużycie – postępowanie lub czyn niezgodny z przyjętymi normami postępowania, 
a nadużywać oznacza użyć ponad miarę oraz wykorzystać coś w niewłaściwy sposób lub 
w nadmiernym stopniu (SJP). 
9
nadużycie władzy – nadużycie stanowiska, funkcji lub obowiązku w celu wykorzysta-
nia innej osoby. Może przybierać różne formy i obejmować sytuacje, w których 
dana osoba ma władzę nad inną osobą na mocy swojego związku (np. pracodawca 
i pracownik, nauczyciel i uczeń, trener i sportowiec, rodzic lub opiekun i dziecko, 
duchowny/osoba zakonna i parafianin) i wykorzystuje tę władzę na swoją korzyść.
przemoc duchowa – odwoływanie się do przekonań religijnych i wiary osoby w celu 
wyrządzenia jej szkody. Może mieć negatywny wpływ na duchowość osoby po-
szkodowanej, zwłaszcza gdy dopuszcza się jej osoba posiadająca duchowy autory-
tet i zaufanie w Kościele.
przemoc domowa – jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie 
naruszające prawa lub dobra osobiste osób, w szczególności narażające na niebez-
pieczeństwo utraty życia lub zdrowia, naruszające godność, nietykalność cielesną, 
wolność, w tym wolność seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym 
lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób do-
tkniętych przemocą (art. 2 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie). 
zaniedbanie (wobec osoby dorosłej) – niezapewnienie przez opiekuna środków nie-
zbędnych do życia osobie, którą się opiekuje.
przemoc wobec osób starszych – pojedyncze lub powtarzające się działanie lub brak od-
powiedniego działania, mające miejsce w jakimkolwiek związku, w którym ocze-
kuje się zaufania, które powoduje krzywdę lub cierpienie starszej osoby. 
przemoc emocjonalna (dorośli) – powszechna forma przemocy mająca miejsce w bli-
skich związkach. Przemoc emocjonalna jest definiowana jako molestowanie, które 
ma miejsce, gdy dana osoba jest poddawana zachowaniom lub działaniom mają-
cym na celu jej kontrolowanie, z zamiarem wyrządzenia jej krzywdy emocjonalnej 
lub strachu, poprzez manipulację, izolację lub zastraszanie.
bullying – znęcanie, zastraszanie, prześladowanie werbalne, społeczne, a także fizyczne. 
gaslighting – przemoc psychiczna polegająca na manipulowania drugą osobą w taki 
sposób, że ofiara przemocy z  czasem przestaje ufać swoim osądom, staje się zdezo-
rientowana, zalękniona i traci zaufanie do swojej pamięci czy percepcji. Jeśli mani-
pulacja jest stosowana stale i metodycznie, może w końcu doprowadzić do tego, że 
ofiara zacznie kwestionować swoje zdrowie psychiczne. W  ten sposób manipulator 
przejmuje nad nią całkowitą kontrolę.
grooming (wobec dorosłego) – zachowania mające na celu izolację osoby, uczynienie jej 
zależną, skłonną do zaufania i bardziej podatną na agresywne zachowanie.
seksizm – uprzedzenie lub dyskryminacja ze względu na płeć. 
seksualizacja – proces, w wyniku którego wartościowanie drugiej osoby oraz siebie samego/
siebie samej dokonywane jest przez pryzmat atrakcyjności seksualnej, uprzedmioto-
wienie osoby pod względem seksualnym lub narzucanie seksualności w niewłaści-
wy sposób (wg Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego).
10
cyberprzemoc – wszelka przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyj-
nych – komunikatorów, czatów, stron internetowych, mediów społecznościowych, 
blogów, SMS-ów, MMS-ów. Może mieć formę wulgarnych wiadomości, obraźli-
wych  komentarzy  (hejt,  trolling),  rozpowszechniania  zdjęć  ukazujących  dziecko 
w niekorzystnym świetle, zastraszania, śledzenia (cyberstalking), ujawniania tajem-
nic (outing) itp.
Wsparcie
Niebieska Linia – https://www.niebieskalinia.info/
procedura „Niebieskie Karty” – jest narzędziem, którego głównym celem jest zapew-
nienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej, obejmuje też współ-
pracę  przedstawicieli  różnych  instytucji  i  podmiotów,  które  są  zobowiązane  do 
reagowania w przypadku uzyskania informacji o wystąpieniu przemocy domowej.
Przestępstwa motywowane seksualnie
przestępstwo kanoniczne wykorzystywania seksualnego – kanoniczne przestępstwa 
wykorzystywania  seksualnego  popełniane  przez  duchownych  lub  osoby  konse-
krowane, którymi są: zmuszanie kogoś, za pomocą przemocy, groźby lub naduży-
cia władzy, do wykonywania lub poddawania się czynnościom seksualnym; wy-
konywanie czynności seksualnych z dzieckiem lub osobą bezbronną; produkcję, 
wystawianie, posiadanie lub dystrybucję, w tym drogą elektroniczną, pornografii 
z udziałem dzieci, a także werbowanie lub nakłanianie dziecka lub osoby bezbron-
nej do udziału w tworzeniu pornografii popełnione przez duchownych lub osoby 
zakonne, o których mowa w artykule 1 §1 a) Vos Estis Lux Mundi.
przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (art. 197-205 k.k.) – zgwał-
cenie  (art.  197),  wykorzystanie  seksualne  osoby  bezradnej  lub  niepoczytalnej 
(art. 198), seksualne wykorzystanie zależności (art. 199), seksualne wykorzystanie 
dziecka (art. 200), uwodzenie dziecka poniżej lat 15 z wykorzystaniem systemu te-
leinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej (art. 200a), propagowanie pedofilii 
(art. 200b), kazirodztwo (art. 201), pornografia (art. 202), zmuszanie do prostytucji 
(art. 203), czerpanie zysku z cudzego nierządu (art. 204).
Rejestr  Sprawców  Przestępstw  na  Tle  Seksualnym  –  rejestr  obywateli  polskich, 
którzy  dopuścili  się  przestępstwa  z  pobudek  seksualnych.  Składa  się  z  Rejestru 
publicznego  i  Rejestru  z  dostępem  ograniczonym.  https://arch-bip.ms.gov.pl/pl/
rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/
11
Osoby dramatu
osoba pokrzywdzona – osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpo -
średnio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo (art. 49 §1 k.p.k.).
osoby pokrzywdzone przemocą w rodzinie – osoby najbliższe, inne osoby pozostają-
ce w stałym lub przemijającym stosunku zależności od osoby stosującej przemoc 
(art. 115 §11 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).
skarżący – każda osoba składająca skargę zawierającą zarzut, podejrzenie, obawę lub 
zgłoszenie naruszenia prawa.
podejrzany – osoba, wobec której istnieją podejrzenia popełnienia przestępstwa, ale nie 
postawiono jeszcze zarzutów.
oskarżony – osoba, której postawiono zarzuty karne.
przestępca seksualny – osoba, która przyznała się do wykorzystania seksualnego lub 
której odpowiedzialność za wykorzystanie została orzeczona przez właściwy sąd 
i/lub procedurę kościelną.
Zespół ds. Prewencji i jego praca
osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci – osoba wyznaczona przez przeło-
żonego danego dzieła duszpasterskiego, danej grupy parafialnej, np. ministrantów, 
sprawująca nadzór nad prawidłowym stosowaniem standardów ochrony dzieci. 
osoba zaufana – osoba wyznaczona przez przełożonego danego dzieła duszpasterskie-
go, ciesząca się zaufaniem i odpowiednio przygotowana, odpowiedzialna za przyj-
mowanie zgłoszeń o zdarzeniach dotyczących przemocy. 
osoba odpowiedzialna za interwencję – zarządca placówki (proboszcz) odpowiedzial-
ny za podejmowanie interwencji w przypadku zaistnienia przemocy. 
kompetencje  miękkie  –  umiejętności  psychospołeczne,  np.  komunikatywność, 
asertywność.
konflikt interesów  – sytuacja (postrzegana lub rzeczywista), w której powstaje konflikt 
pomiędzy  obowiązkami  służbowymi  danej  osoby  a  jej  prywatnymi  interesami, 
który może mieć wpływ na wykonywanie tych obowiązków. Taki konflikt zazwy -
czaj wiąże się z przeciwstawnymi zasadami lub niezgodnymi życzeniami lub po-
trzebami i może wystąpić, gdy osoba pełni wiele ról. 
lojalność  środowiskowa  –  silna  lojalność  wobec  danego  środowiska,  grupy  ludzi, 
wspólnoty, instytucji, przełożonego itp., która może przyjmować formy pozytyw-
ne, np. dochowanie tajemnicy, lub negatywne, np. niereagowanie bądź zaprzecza-
nie przemocy.
dane osobowe – wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do ziden -
tyfikowania żyjącej osoby fizycznej, a  także poszczególne informacje, które w po-
łączeniu ze sobą mogą prowadzić do zidentyfikowania tożsamości danej osoby. 
12
Przykładowe  dane  osobowe:  imię  i  nazwisko,  adres  zamieszkania,  adres  e-mail 
z imieniem i nazwiskiem, numer dowodu tożsamości, dane o lokalizacji, adres IP, 
dane przechowywane przez szpital lub lekarza, które mogą jednoznacznie wska-
zywać tożsamość danej osoby.
wniosek o wgląd w sytuację rodziny – pismo może zostać złożone przez każdą osobę 
fizyczną i prawną, która chce, aby sąd zbadał aktualną sytuację rodzinną. Wniosek 
nie podlega żadnej opłacie sądowej, może być złożony w każdej chwili i w przy-
padku jego odrzucenia przez sąd nie rodzi żadnych negatywnych konsekwencji 
wobec wnioskodawcy.
Formy przemocy wobec dziecka 
przemoc  wobec  dzieci  –  wszelkie  formy  złego  traktowania  fizycznego  i/lub  emocjo -
nalnego,  wykorzystywania  seksualnego,  zaniedbania  lub  niedbałego  traktowa-
nia,  wyzysku  komercyjnego  lub  innego,  skutkujące  rzeczywistą  lub  potencjalną 
szkodą dla zdrowia, przetrwania, rozwoju lub godności dziecka w kontekście re-
lacji odpowiedzialności, zaufania lub siły. Dzieli się powszechnie na pięć podty-
pów: przemoc fizyczna, znęcanie się emocjonalne/psychiczne, zaniedbanie, nara -
żenie na przemoc w rodzinie, wykorzystywanie seksualne. W kontekście Kościoła 
katolickiego ważne jest także uznanie przemocy duchowej za dodatkowy podtyp 
przemocy. 
 # przemoc fizyczna to przemoc, w wyniku której dziecko doznaje fizycznej krzyw -
dy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działa-
nia bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzial-
nej za dziecko, lub której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę. Przemoc 
fizyczna wobec dziecka może być czynnością powtarzalną lub jednorazową. 
 # przemoc psychiczna i emocjonalna to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa inte -
rakcja wobec dziecka, obejmująca zarówno działania, jak i zaniechania. Zalicza-
my do niej m.in. niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację 
z dzieckiem opartą na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu, nieodpo-
wiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzega-
nie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i jego granic psychicznych. 
 # zaniedbywanie  dziecka  to  chroniczne  lub  incydentalne  niezaspokajanie  jego 
podstawowych  potrzeb  fizycznych/psychicznych  i/lub  nierespektowanie  jego 
podstawowych  praw,  powodujące  zaburzenia  jego  zdrowia  i/lub  trudności 
w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji dziecka z osobą, która jest zo-
bowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka.
 # narażenie na przemoc w rodzinie – forma psychicznego znęcania się nad dziec-
kiem, w której dziecko jest obecne – słyszy lub widzi – gdy inny członek rodziny 
doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej albo widzi szkody 
wyrządzone osobom lub mieniu w wyniku agresywnego zachowania członka 
rodziny.
13
 # wykorzystywanie  seksualne  dziecka  –  wykorzystanie  seksualne  dziecka  to 
włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni 
zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe roz-
wojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgod-
na z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzy-
staniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między 
dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze wzglę-
du na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. 
Celem takiej aktywności jest zaspokojenie potrzeb innej osoby (World Health 
Organization). Obejmuje zachowania z kontaktem fizycznym (w  tym penetra-
cyjne) oraz bez kontaktu fizycznego, może wtedy przybrać formę seksualizacji, 
robienia zdjęć lub filmów wideo przedstawiających dzieci o  charakterze jedno-
znacznie  seksualnym,  zmuszania  dzieci  do  oglądania  czynności  seksualnych 
lub wzięcia w nich udziału lub zmuszania dzieci do uprawiania seksu lub anga-
żowania się w czynności seksualne z innymi dziećmi lub dorosłymi. Obejmuje 
również wyzyskiwanie seksualne dzieci, czyli czerpanie zysku np. z pornografii 
z udziałem dzieci lub prostytucji dziecięcej. Grooming (wobec dziecka) – za-
chowania, których celem jest przygotowanie dziecka do wykorzystywania sek-
sualnego. Obejmuje nawiązanie szczególnej relacji z dzieckiem, często również 
warunkowanie rodziców i innych dorosłych oraz osłabienie ich czujności, aby 
myśleli, że relacja z dzieckiem jest normalna i pozytywna.
przemoc  rówieśnicza  (agresja  rówieśnicza,  bullying)  –  występuje,  gdy  dziecko  do-
świadcza różnych form przemocy ze strony rówieśników, bezpośrednio lub z uży-
ciem technologii komunikacyjnych. Ma miejsce wtedy, gdy działanie ma na celu 
wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter sys-
tematyczny (powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy spraw -
ców. Obejmuje przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie), 
relacyjną (np. wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko 
osobie), fizyczną (np. pobicie, kopanie, popychanie, szarpanie), materialną (np. kra -
dzież, niszczenie przedmiotów) oraz elektroniczną (złośliwy SMS lub e-mail, wpis 
w mediach społecznościowych, umieszczanie w Internecie zdjęć lub filmów ośmie -
szających ofiarę), a  także przemoc podczas randki ze strony chłopaka/dziewczyny.
14
STANDARD 1
STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA 
W PARAFII
 # W parafii . . . . . . . . . . . . . . . . . został opracowany i wprowadzony w życie wewnętrz-
ny dokument, w którym zawarta jest polityka ochrony przebywających tam dzieci 
i osób dorosłych zgodnie z obowiązującymi standardami wyznaczonymi zarówno 
przez dokumenty państwowe (Ustawę o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opie-
kuńczy  oraz  innych  ustaw  z  dn.  28  lipca  2023  r.  –  tzw  „Ustawa  Kamilka”),  jak 
i wskazania wynikające z Wytycznych Kościoła katolickiego w Polsce.
 # W przygotowaniu wewnętrznego dokumentu uczestniczą zaangażowani świeccy, 
a także dzieci.
 # W parafii działa Zespół ds. Prewencji (patrz.: Standard 2).
 # Polityka ochrony dotyczy szczegółowych zasad bezpieczeństwa i sposobów ochro-
ny przebywających tam dzieci i bezbronnych dorosłych, czyli:
 ) rekrutacji personelu i osób zaangażowanych duszpastersko w parafii;
 ) bezpiecznych relacji pomiędzy dorosłymi zatrudnionymi i pomagającymi dusz-
pastersko w parafii a  dziećmi i bezbronnymi dorosłymi;
 ) bezpiecznych relacji pomiędzy rówieśnikami;
 ) bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych;
 ) zasady ochrony wizerunku i danych osobowych;
 ) sposobu reagowania w parafii na przypadki podejrzenia, że dziecko doświad -
cza przemocy fizycznej, psychicznej czy seksualnej i zasad prowadzenia rejestru 
interwencji (Załącznik 3);
 ) pomocy osobom pokrzywdzonym.
 # Standardy  ochrony  są  dostępne  w  parafii i   podane  do  publicznej  wiadomości 
(na stronie internetowej oraz wywieszone np. w gablocie parafialnej).
15
STANDARD 2
WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW, 
OSÓB KONSEKROWANYCH I ŚWIECKICH PRACUJĄCYCH Z DZIEĆMI 
I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI W PARAFII
1. Obowiązki proboszcza (Załączniki 1 i 2)
 # Do obowiązków proboszcza należy wdrażanie w życie standardów ochrony przed 
przemocą.
 # Za niezastosowanie się do standardów odpowiedzialność personalnie ponosi pro-
boszcz parafii, również wobec prawa.
 # O każdej osobie zaangażowanej w parafii i mającej kontakt z dziećmi w obszarze 
związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem 
porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją 
innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi proboszcz uzyskuje 
dane z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (https://arch-bip.ms.gov.
pl/pl/rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/).
 # Dodatkowo, przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby 
do działalności (np. wolontariackiej) związanej z wychowaniem, edukacją, wypo-
czynkiem,  świadczeniem  porad  psychologicznych,  rozwojem  duchowym,  upra-
wianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad 
nimi proboszcz ma obowiązek uzyskania od tej osoby informacji z Krajowego Reje-
stru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdz. XIX k.k. (przestępstwa 
przeciwko życiu i zdrowiu) i XXV k.k. (przestępstwa przeciwko wolności seksu-
alnej i obyczajowości) oraz w zakresie art. 189a k.k. (handel ludźmi), art. 207 k.k. 
(znęcanie  się  nad  osobą  najbliższą  lub  pozostającą  w  stosunku  zależności)  oraz 
przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
 # Jeśli parafia zatrudnia firmy z zewnątrz lub udostępnia pomieszczenia podmio -
tom zewnętrznym, a ich działalność nie obejmuje kontaktu z dziećmi jw., należy 
po pierwsze: zadbać o to, aby dzieci faktycznie nie przebywały same w obecności 
osób z zewnątrz, po drugie wskazane jest, aby osoby te lub zarządcę podmiotu ze-
wnętrznego zapoznać z standardami ochrony dzieci i przyjąć od nich oświadcze-
nie z Załącznika 2. 
 # Proboszcz  parafii  powołuje  Zespół  ds.  Prewencji. W   jego  skład  wchodzą:  osoba 
odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci, osoba zaufana oraz osoba odpowie-
dzialna za interwencję.
16
 ) Osoba odpowiedzialna za standardy troszczy się o to, aby standardy były w pa-
rafii znane, wdrażane i przestrzegane. Każda odrębna grupa parafialna, np. mi -
nistranci, może wyznaczyć własną taką osobę. 
 ) Osoba zaufana powołana jest do przyjmowania zgłoszeń w przypadku naru-
szenia  standardów  lub  zaistnienia  incydentów  przemocy.  Musi  to  być  osoba 
faktycznie  budząca  zaufanie,  odpowiednio  przygotowana  oraz  posiadająca 
tzw. kompetencje miękkie, predysponujące ją do kontaktu z osobami skrzyw-
dzonymi. Nie może ona na własną rękę podejmować działań służących wyja-
śnieniu podejrzeń i zarzutów lub weryfikacji zgłaszanych faktów. Współpracuje 
ściśle z osobą odpowiedzialną za interwencję. Osoby te zobowiązane są do za-
chowania poufności (Załącznik 4). 
 ) Z zasady osobą odpowiedzialną za interwencję w przypadku podejrzenia lub 
zaistnienia przemocy jest zarządca placówki, czyli w tym wypadku proboszcz 
parafii, może on jednak delegować do tego zadania kompetentną osobę.
  Osoby  powyższe  tworzą  wraz  z  proboszczem  Zespół  ds.  Prewencji  i  ściśle  z  sobą 
współpracują. Wskazane jest, aby były to świeckie osoby cieszące się zaufaniem, odpo-
wiednio przeszkolone i kompetentne (patrz: Standard 8), które będą wiedziały, jakie 
działania w danej sytuacji są stosowne i konieczne. Nie mogą to być osoby uwikłane 
w lojalność środowiskową lub w konflikcie interesów.
  W sytuacji, gdy nie ma możliwości powołania całego zespołu, należy powołać przy-
najmniej jedną osobę, która będzie łączyła powyższe funkcje. 
  Zespół ten współpracuje również z osobami odpowiedzialnymi w diecezji/zgroma-
dzeniu za prewencję oraz z delegatką/delegatem ds. ochrony dzieci i młodzieży.
 # Wszelka działalność dotycząca ochrony oraz interwencji i pomocy musi być doku-
mentowana. Wpisów w rejestrze zdarzeń dokonują osoby bezpośrednio zaangażo-
wane w daną aktywność (zazwyczaj osoba zaufana oraz/lub osoba odpowiedzial-
na  za  interwencję),  ale  za  bezpieczne  przechowywanie  notatek  odpowiedzialny 
jest proboszcz. Rejestr (Załącznik nr 3) prowadzi się zgodnie z zasadami ochrony 
danych wrażliwych. Notatką taką posługujemy się w działaniach interwencyjnych 
(np. przy zgłoszeniu do prokuratury).
2. Obowiązki duszpasterzy dzieci
Duszpasterze dzieci powinni: 
 # czuwać nad własną dojrzałością emocjonalną, psychiczną, duchową;
 # starać się o dobór żywo wierzących, rzetelnych, zweryfikowanych i odpowiednio 
przeszkolonych osób do pełnienia funkcji animatorów, wychowawców itd.;
 # wspierać dzieci w ich rozwoju ku dojrzałości;
 # dbać o respektowanie zasad kultury (wobec dzieci i między nimi);
 # czuwać nad równym traktowaniem wszystkich dzieci, z uwzględnieniem ich szcze-
gólnych potrzeb i osobistych uwarunkowań;
17
 # dbać o przestrzeganie prawa do nienaruszalności cielesnej i prywatności;
 # organizować działania duszpasterskie w miejscach bezpiecznych;
 # utrzymywać możliwie żywy i transparentny kontakt z rodzicami dzieci;
 # dbać o przestrzeganie zasad prywatności i ochrony wizerunku oraz danych osobo-
wych dzieci (Załącznik 5).
18
STANDARD 3
SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA LUB NIEWŁAŚCIWE 
ZACHOWANIA
 # W przypadkach przemocy fizycznej bądź seksualnej, gdy sprawcą jest osoba doro -
sła lub dziecko, należy zgłosić ten fakt zgodnie z prawem do organów ścigania lub/
oraz do delegata właściwej instytucji kościelnej.
 # Gdy  sprawa  dotyczy  niewłaściwego  zachowania  osób  świeckich  zatrudnionych 
w  parafii  bądź  wolontariuszy,  sprawę  należy  zbadać i   podjąć  adekwatne  kroki 
w zależności od tego, czego dotyczyło to zachowanie. Każdorazowo należy podjąć 
z tą osobą rozmowę i jeśli zajdzie taka potrzeba, to okresowo lub stale wycofać ją 
z pracy duszpasterskiej.
 # Jeśli niewłaściwe zachowanie dotyczy dziecka, należy o tym zawiadomić jego ro-
dziców i wraz z nimi podjąć odpowiednie działania.
 # Jeśli  sprawa  dotyczy  niewłaściwych  zachowań  dzieci  wobec  siebie  nawzajem, 
należy niezwłocznie zawiadomić rodziców dzieci i wraz z nimi podjąć odpowied-
nie działania.
 # Osoba  odpowiedzialna  za  przyjmowanie  zgłoszeń  współpracuje  z  proboszczem 
i delegatem diecezjalnym i/lub zakonnym. 
 # Każda informacja o niewłaściwym zachowaniu powinna być traktowana poważ-
nie, gdyż jest działaniem prewencyjnym.
 # Jeśli jakakolwiek osoba dorosła zaangażowana w pracę duszpasterską w parafii 
dowie się od dziecka, że doświadcza ono przemocy, automatycznie ma obowiązek 
zastosowania się do art. 304 k.p.k. mówiącego o tym, że każdy, kto dowie się o po-
pełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić 
o tym prokuratora lub policję.
19
STANDARD 4
ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM
 # Każda osoba, która mówi o doświadczanej przez siebie krzywdzie, winna zostać 
przyjęta z szacunkiem i uważnie wysłuchana.
 # Osoba skrzywdzona powinna otrzymać informację o możliwych formach pomocy, 
z której może skorzystać na terenie parafii lub poza nią. 
 # W sytuacji, gdy osoba wskazana jako sprawca jest kapłanem lub inną osobą za-
angażowaną  w  parafii,  należy  jak  najszybciej  zapewnić  bezpieczeństwo  osobie 
skrzywdzonej (np. przez niedopuszczanie do niej osoby wskazanej lub podejrza-
nej o krzywdę). Następnie należy jej udzielić pomocy, jakiej potrzebuje. Osoby po-
szkodowane nie powinny być obarczane kosztami udzielanej im pomocy.
 # Troska  duszpasterska  wobec  osoby  skrzywdzonej  i  jej  bliskich  polega  przede 
wszystkim na życzliwym wysłuchaniu i pomocy w odbudowaniu jej więzi z Bogiem 
i zaufania do Kościoła. Organizowana jest w porozumieniu z diecezjalnym duszpa-
sterzem ds. pomocy duchowej osobom skrzywdzonym.
 # Jeśli osoba skrzywdzona należała do jakiejś grupy parafialnej, również inni uczestni-
cy tej grupy powinni otrzymać pomoc duszpasterską i ewentualnie psychologiczną.
 # Jeśli  osobą  skrzywdzoną  jest  dziecko,  pomoc  powinna  otrzymać  również  jego 
rodzina.
 # Parafianie powinni być we właściwy sposób poinformowani o  tym, co się wyda-
rzyło, oraz otrzymać stosowną pomoc. Należy przy tym zachować zasadę ochrony 
dobrego imienia osoby skrzywdzonej.
 # Jeśli zgłoszenie dotyczy przestępstwa określonego w prawie karnym i/lub kano-
nicznym, osoba przyjmująca zgłoszenie postępuje zgodnie z procedurami zawar-
tymi w Wytycznych KEP.
 # Jeśli zgłoszenie dotyczy innej krzywdy czy niewłaściwego zachowania, osoba zgła-
szająca otrzymuje informację o podjętych w sprawie krokach.
 # Wszelkie  działania  i  uzyskane  informacje  objęte  są  zasadą  poufności,  ale  osoby 
skrzywdzonej nie wolno zobowiązywać do zachowania tajemnicy.
20
STANDARD 5
SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSKARŻONYMI O WYKORZYSTANIE 
SEKSUALNE I PRZEMOC
 # Do  parafii  mogą  należeć  osoby,  które  są  oskarżone o   różne  przestępstwa  bądź 
mają wyrok w zawieszeniu, lub też wróciły do środowiska po odbytym wyroku. 
Nie powinny one pracować z dziećmi, natomiast powinny zostać objęte pomocą 
duszpasterską. 
 # W sytuacji, gdy podejrzanym lub oskarżonym jest dziecko, należy współpracować 
z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi w takim zakresie, w jakim jest to moż-
liwe i potrzebne. Ich również dobrze jest otoczyć opieką duszpasterską.
 # W sytuacji, gdy osobą podejrzaną lub oskarżoną jest kapłan lub osoba konsekro-
wana, należy zastosować się do wskazań uzyskanych od biskupa miejsca lub prze-
łożonych. W sytuacji, gdy podejrzenie lub oskarżenie dotyczy proboszcza, osoba 
odpowiedzialna  w  parafii  za  interwencję  zgłasza  sprawę  bezpośrednio  do  die -
cezjalnego lub zakonnego delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży. Wobec takiej 
osoby powzięte zostają kroki przewidziane przez Wytyczne KEP.
 # Gdy osobą podejrzaną lub oskarżoną jest świecki pracownik lub wolontariusz pa-
rafialny, należy odsunąć taką osobę od podejmowanej pracy związanej z kontak -
tem z dziećmi na czas wyjaśnienia sprawy lub do czasu decyzji prokuratury oraz 
objąć ją stosowną opieką (psychologiczną, duszpasterską).

czytaj dalej - część druga (kliknij)